GEÇİCİ KORUMA BAŞVURUSU VE GEÇİCİ KORUMA KİMLİK BELGESİ

GEÇİCİ KORUMA BAŞVURUSU VE GEÇİCİ KORUMA KİMLİK BELGESİ

GEÇİCİ KORUMA BAŞVURUSU VE GEÇİCİ KORUMA KİMLİK BELGESİ

GENEL OLARAK

Ülkesinden ayrılmaya zorlanmış, ayrıldığı ülkeye geri dönemeyen, acil ve geçici koruma bulmak amacıyla kitlesel olarak veya bu kitlesel akın döneminde bireysel olarak sınırlarımıza gelen veya sınırlarımızı geçen ve uluslararası koruma talebi bireysel olarak değerlendirmeye alınamayan yabancılara sağlanan korumayı ifade etmektedir. 2011 yılında Suriye’de yaşanan iç savaş nedeniyle milyonlarca Suriyelinin başta Türkiye olmak üzere Suriye’ye sınır olan ülkelere ve diğer ülkelere  kitlesel göç meydana gelmiştir. Türkiye’ye büyük kitlesel göç olması nedeniyle Suriyeli yabancılara yönelik hazırlanmış olan geçici koruma statüsü düzenlemesi yapılmıştır. Mülteci, şartlı mülteciden farklı olarak geçici koruma statüsü kanun ve yönetmeliği düzenlemesi yapılarak bir başvuru yolu getirilmiştir.

GEÇİCİ KORUMANIN KAPSAMI

Geçici Korumadan Yararlanabilecek Yabancılar

Geçici koruma; ülkesinden ayrılmaya zorlanmış, ayrıldığı ülkeye geri dönemeyen, acil ve geçici koruma bulmak amacıyla kitlesel veya bu kitlesel akın döneminde bireysel olarak sınırlarımıza gelen veya sınırlarımızı geçen yabancılardan haklarında bireysel olarak uluslararası koruma statüsü belirleme işlemi yapılamayan yabancılara uygulanır.

Geçici Korumadan Yararlanamayacak  Yabancılar

• Türkiye dışında hangi saikle olursa olsun zalimce eylemler yaptığını düşündürecek nedenleri bulunanlar.
•  Bu fıkranın (a) ve (b) bentlerinde belirtilen suç ya da fiillerin işlenmesine iştirak eden veya bu fiillerin işlenmesini tahrik edenler.
• Ülkesinde silahlı çatışmaya katılmış olduğu halde bu faaliyetlerini kalıcı olarak sonlandırmayanlar.
• Terör eylemlerinde bulunduğu veya planladığı ya da bu eylemlere iştirak ettiği tespit edilenler.
• Ciddi bir suçtan mahkûm olarak topluma karşı tehdit oluşturabileceği değerlendirilenler ile milli güvenlik, kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından tehlike oluşturduğu değerlendirilenler.
• Türkiye’de işlenmesi hâlinde hapis cezası verilmesini gerektiren suç veya suçları daha önce işleyen ve bu suçun cezasını çekmemek için menşe veya ikamet ülkesini terk edenler.
• Uluslararası mahkemelerce hakkında insanlık suçu işlediğine dair karar verilmiş kişiler.
• Kanunda ve diğer uluslararası sözleşmelerde belirtilen suçları işleyen veya bu kapsamda olan yabancılar.

Bu kapsamdaki yabancılar geçici korumadan yararlandırılmaz, yararlandırılmışsa geçici koruması iptal edilir. Fakat bu kapsamdaki yabancılar ülkelerine dönüşleri sağlanıncaya kadar, insani nedenlerle mevcut geçici barınma merkezlerinin özel bir bölümünde veya ayrı geçici barınma merkezinde ya da valiliklerce belirlenen yerlerde, Kanunda belirtilen idari gözetim kararı alınmaksızın da barındırılabilir. Bu yabancıların aile üyeleri, talep etmeleri halinde, aile üyelerinin geçici koruma durumlarına bakılmaksızın aynı yerde de barındırılabilir.

GEÇİCİ KORUMANIN SONA ERMESİ VEYA İPTALİ

Yabancının kendi isteğiyle Türkiye’den ayrılması, üçüncü bir ülkenin korumasından faydalanması, Üçüncü bir ülkeye insani nedenler veya yeniden yerleştirme kapsamında kabul edilmesi ya da üçüncü bir ülkeye çıkış yapması ve ölmesi hallerinde geçici koruma bireysel olarak sona erer.

Geçici korumadan yararlanamayacak olan yabancıların geçici korumanın kapsamı dışında tutulması gerektiğinin sonradan anlaşılması halinde geçici koruma, Genel Müdürlük veya valilikler tarafından iptal edilir. İptal işlemine karşı yetkili idare mahkemesinde dava açılabilir.

GEÇİCİ KORUMASI SONA EREN YABANCILAR TEKRAR ÜLKEYE GELEBİLİR Mİ

Geçici koruması sona eren yabancıların, geçici korumadan faydalanmak üzere tekrar sınırlara gelmesi veya sınırları geçmesi halinde, geçici koruma hükümlerinin uygulanıp uygulanmayacağına Genel Müdürlük bireysel olarak karar verir. Genel Müdürlük bu yetkisini, kısmen veya tamamen valiliklere devredebilir. Burada değerlendirmeyi yapacak kurum Göç İdaresi Başkanlığı  ya da valiliklerdir.

GEÇİCİ KORUMA BAŞVURUSUNDA KAYIT NASIL VE NEREYE YAPILIR

Geçici koruma amacıyla Türkiye’ye gelen yabancıların kimlik tespiti ve kayıt işlemleri, eski adıyla Göç İdaresi Genel Müdürlüğü yeni adıyla Göç İdaresi Başkanlığı tarafından yapılır. Uygulamada valiliklere bağlı il göç idaresi müdürlüğünde başvuru yapılmaktadır.

Göç İdaresi Başkanlığı tarafından şekli ve içeriği belirlenecek kayıt formu doldurulur. Kimliğine ilişkin belge sunamayan yabancının, aksi ispat edilinceye kadar beyanı esas alınır. Fotoğraf, parmak izi ya da kimlik tespitine elverişli diğer biometrik veriler alınır ve merkezi veri tabanına kaydedilir. Kayıt altına alınan yabancıların bilgileri Göç İdaresi Başkanlığı’na bildirilir.

TÜRKİYE’DE DOĞAN SURİYELİ ÇOCUĞUN HUKUKİ DURUMU

Geçici korumadan yararlananların Türkiye’de doğan çocuklarının da en kısa sürede kayıt işlemleri yapılır. Yabancıların kayıt bilgileri; doğum, ölüm, evlilik, boşanma, gönüllü geri dönüş gibi hallerde güncellenir.

GEÇİCİ KORUMA KİMLİK BELGESİ

Kayıt işlemleri tamamlandıktan sonra valilikler tarafından geçici koruma kimlik belgesi düzenlenir. Geçici korumadan yararlanamayacak olan yabancılara geçici koruma kimlik belgesi verilmez, verilmişse iptal edilir. Geçici koruma kimlik belgesi verilenlere yabancı kimlik numarası da verilir. Geçici koruma kimlik belgesi süreli veya süresiz olarak hiçbir ücrete tabi olmaksızın düzenlenir. Geçici koruma kimlik belgesinin yıpranması ya da kaybedilmesi durumunda ilgiliden açıklama istenir ve bu durum kayıt altına alınır. Belgenin yıpranması halinde belge iptal edilir. Yıpranan ya da kaybedilen belgenin yerine yenisi düzenlenir. Geçici korumanın sona ermesi halinde geçici koruma kimlik belgesi geçerliliğini kaybeder ve yabancıdan geri alınır. Geçici koruma kimlik belgesi, Türkiye’de kalış hakkı sağlar. Ancak bu belge Kanunda düzenlenen ikamet izni veya ikamet izni yerine geçen belgelere eşdeğer sayılmaz.

GEÇİCİ KORUMA SAHİBİ YABANCIYA SAĞLANAN HİZMETLER

Sağlık, eğitim, iş piyasasına erişim, sosyal yardım ve hizmetler ile tercümanlık ve benzeri hizmetler sağlanabilir.

GEÇİCİ KORUMA SAHİBİ YABANCI ÇALIŞABİLİR Mİ

Geçici koruma sağlanan yabancılar, çalışma izni olmaksızın Türkiye’de çalışamaz veya çalıştırılamaz. Ancak çalışma izni aldıktan sonra çalışabilir. Geçici koruma sağlanan yabancılar, geçici koruma kayıt tarihinden altı ay sonra çalışma izni almak için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını başvuruda bulunabilir. Çalışma izni başvuruları, geçici koruma sağlanan yabancıları çalıştıracak işveren tarafından e-Devlet Kapısı üzerinden yapılır. Bağımsız çalışma iznine başvurma hakkı olan geçici koruma sağlanan yabancılar kendi adına başvuru yapar. Fakat mevsimlik tarım veya hayvancılık işlerinde çalışacak geçici koruma sağlanan yabancılar, çalışma izni muafiyeti kapsamındadır.

AİLE BİRLEŞİMİ

Geçici koruma kapsamındaki yabancılar, başka bir ülkede bulunan eşi, ergin olmayan çocukları ve bağımlı ergin çocukları ile Türkiye’de bir araya gelmek üzere aile birleşimi talebinde bulunabilir. Bu başvurular, Genel Müdürlükçe değerlendirilir ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları, uluslararası kuruluşlar ve sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği halinde gerekli çalışmalar yapılabilir.

DEĞERLENDİRME

Geçici koruma başvuruları ve geçici koruma kimlik belgesinin iptaline karşı açılacak iptal davası, gerek dava sürecinde gerek dava usulü bakımından detaylı, teknik ve uzmanlık gerektirmektedir. Bu bağlamda sürecin avukatla takibi hak kaybına uğranılmaması açısından önem arz etmektedir.

Keskin Hukuk ve Danışmanlık Bürosu olarak Yabancılar Hukuku alanında yabancıların geçici koruma başvuruları ve diğer hususlarla ilgili açılacak davalarda hukuki hizmet vermektedir.